Montessori Campus
Montessorionderwijs
Maria Montessori
Maria Montessori wordt in 1870 in Italië geboren. Ze studeert medicijnen en is één van de eerste vrouwelijke artsen in Italië. Later studeert ze ook antropologie en pedagogiek. Zo komt ze in contact met kinderen met een verstandelijke beperking, voor wie ze zintuiglijk leermateriaal ontwikkelt. Begin 1900 kan ze haar visie op het kind en het onderwijs ten volle toepassen in een kindertehuis waar ze directrice wordt. Haar concept wordt in de hele wereld met belangstelling gevolgd. Met de komst van Mussolini in Italië komt er een abrupt einde aan montessorionderwijs in Italië. Maria Montessori kan onder andere zijn eis om schooluniformen in te voeren niet toestaan en gaat in Barcelona wonen.
Haar onderwijsconcept is ondertussen beroemd geworden in heel de wereld. Het hoofdkantoor van de montessoribeweging vestigt zich in Nederland en in 1936 besluit Maria vanwege het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog in Nederland te gaan wonen met haar zoon. Ze sticht in Nederland enkele montessorischolen. Twee boeken van Maria Montessori hebben in Nederland een grote verspreiding gekend: De Methode en Zelfopvoeding. Beide boeken hebben sterk bijgedragen aan de verspreiding van het montessorionderwijs in Nederland. In de oorlogsjaren woont Maria Montessori in India. In 1952 overlijdt zij in Noordwijk, waar zij ook begraven ligt.
Ons montessorionderwijs komt op de volgende manier tot uiting
- Hoofd, hart en handen: montessorionderwijs biedt een bredere vorming aan dan alleen gericht op cognitieve doelen en streeft naar verdieping van leren door integratie van hoofd, hart en handen.
- Leren kiezen: het is een voorwaarde voor de ontwikkeling van de zelfstandigheid dat kinderen leren om keuzes te maken.
- Reflecteren: reflectie op het leren vormt voor de coach en kinderen de basis om vast te stellen waar een leerling staat in zijn of haar ontwikkeling en daarnaar te handelen.
- Sociaal leren: kinderen zijn in de leeftijdsfase van de Wetenschappers en Betrokkenen erg gericht op het sociaal functioneren met leeftijdsgenoten.
- Samenhang in leerstof: de nota ‘het Montessorionderwijs in de 21e eeuw’ geeft aan dat kinderen werkelijkheidsgebieden moeten onderzoeken. Daarmee worden de grenzen tussen de traditionele vakken overschreden.
- Binnen en buiten school: het leren van bekwaamheden en het verwerven van een maatschappelijke rol vindt in en buiten school plaats. Analoog aan de ‘oefening voor het dagelijks leven’.
Help het mij zelf te doen
‘Help mij het zelf doen.’ Deze memorabele uitspraak van Maria Montessori vat de grondbeginselen van het montessorionderwijs goed samen. De vrijheid van het individu en de invloed van een goede coach komen hierin samen. Uitgangspunt is dat een kind een natuurlijke, noodzakelijke drang tot zelfontplooiing heeft. Opvoeding, opvang en onderwijs spelen op die behoefte in door de juiste omgeving en materialen te bieden. Soms wordt ook ‘Laat het mij zelf doen’ of ‘Leer mij het zelf te doen’ gebruikt, afhankelijk van de leeftijdsfase van het kind.
Voorbereide omgeving
De voorbereide omgeving is de bron van waaruit een kind zich kan ontwikkelen. Kinderen ontwikkelen zich in een voortdurende wisselwerking met hun omgeving. Wij vinden het essentieel dat de leeromgeving van de Campus is afgestemd op de specifieke behoeften van kinderen in een bepaalde ontwikkelingsfase. De kinderen vinden er mogelijkheden om intensief bezig te zijn en er hun creativiteit en levenslust te ontwikkelen. De voorbereide omgeving is de bron van waaruit een kind kan leren en biedt, naast de omgeving, ook het materiaal en de montessoricoach. Onze coach biedt het kind de juiste mogelijkheden om zich te ontwikkelen. Zo stelt de coach vragen aan het kind om te onderzoeken hoe de dag eruit kan komen te zien.
Het montessorimateriaal
Het materiaal ziet er aantrekkelijk uit en sluit aan bij de verschillende ontwikkelingsniveaus. De leerlingen werken er individueel mee of samen. Het materiaal moet ‘controle op de fout’ bevatten: als het kind een fout maakt, kan hij dat aan het materiaal zelf zien en ontdekken. Zo heeft hij geen volwassene nodig om met het materiaal te kunnen werken. Met concreet en symbolisch materiaal krijgt het kind inzicht in soms moeilijke en abstracte begrippen. Het materiaal geeft het kind de mogelijkheid om zoveel mogelijk zintuigen te gebruiken als het de stof in zich opneemt. Het nodigt ook uit tot spontane herhaling van de handeling. Er treedt polarisatie van de aandacht op, zoals Maria Montessori dat noemde: het kind gaat volledig op in het werken met het materiaal.
Leerlijnen
Ieder kind heeft een eigen ontwikkelingsplan dat past bij zijn leeftijd en ontwikkeling. Onze coach bespreekt dagelijks met het oudere kind aan welke leerlijnen het gaat werken. Voor specifieke vakkennis worden experts ingezet. Het is aan het kind of het kiest voor projecten ontwikkeld door experts en/of uit zelf bedachte projecten. Projecten bieden de kans om samen te werken. De dag wordt afgesloten met een nieuw plan voor de volgende dag, zodat de coach de omgeving daarop in kan richten. Zo legt uw kind een eigen portfolio aan, waarin wordt gemonitord in hoeverre hij of zij aan de doorlopende leerlijnen heeft gewerkt. Ultieme differentiatie dus én een voorbereide omgeving.
Wetenschappelijk onderzoek
Onderzoek naar Montessorionderwijs* laat zien dat vijfjarige kinderen hoger scoren op onderdelen als letter-woord-identificatie, rekenen en fonologisch decoderen van woorden. Op andere onderdelen, zoals denken en redeneren, scoren de montessori-leerlingen vergelijkbaar met de controlegroep. Montessori-kinderen vertonen socialer gedrag en hebben meer oog voor eerlijkheid en rechtvaardigheid. Ze doen meer positieve spelletjes en spelen minder vaak ‘ruw’. Bij de groep van 12-jarige kinderen ontdekten de onderzoekers geen verschillen op het gebied van leerprestaties ten opzichte van de controlegroep. Wel tonen de kinderen zich creatiever en socialer.
* Het gerenommeerde wetenschappelijke magazine Science publiceerde in 2006 een artikel over montessori-kinderen. De Amerikaanse psychologen Angeline Lillard en Nicole Else-Quest onderzochten het effect van montessorionderwijs.
